İbrahim Halil Şahin, Bitlis Eren Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Anabilim Dalı, Bitlis, Türkiye, e_mail: ihsahin@beu.edu.tr                                     

 PrimerAntitüberküloz İlaçlara Dirençli MycobacterumTuberculosis Kompleks İzolatlarında Dirençle İlişkili Yaygın Mutasyonların Araştırılması                   

Öz

 Amaç: Dünya çapında ciddi bir halk sağlığı sorununa dönüşen çok ilaca dirençli tüberküloz(ÇİD-TB) etkenlerinin hızlı bir şekilde teşhisi ve direnç profilinin belirlenmesi, tüberküloz için doğru tedavi protokollerin oluşturulmasında ve kontrolünde kritik bir öneme sahiptir. Yapılan bu çalışma ile tüberküloz ön tanılı hastaların klinik materyallerinden izole edilen Mycobacteriumtuberculosis kompleks(MTBK) suşlarının MGIT 960 SIRE sistemi ile fenotipik olarak primer anti-tüberküloz ilaçlara direnç profillerinin ve GenoType MTBDR plus testi ile bu direnç gelişimi ile ilişkilendirilen rpoB, KatG, rrs, InhA, embB gibi genlerdeki yaygın mutasyonların saptanması amaçlanmıştır.

Yöntemler: Çalışmaya Ocak 2014-Ağustos 2019 tarihleri arasında Dicle Üniversitesi Hastanesi Merkez Laboratuvarı Mikobakteriyoloji biriminde, klinik materyallerden izole edilen, immünokromotografik bir antijen(Ag) testi olan MPT64(BD,Polonya)ile MTBK izolatları olduğu tespit edilen ve BACTEC MGIT 960 sistemi ile primer anti-tüberküloz ilaçlara dirençli olduğu saptanan klinik izolatlar dahil edildi. Toplam 69 izolatın 32’si (%46,4) çok ilaca dirençli (ÇİD), 34’ü (%49,3) izoniazid (INH) ile birlikte primer seçenek anti-tüberküloz ajanlardan bir veya birkaçına, üçü (%4,3) ise rifampine (RIF) dirençli olduğu saptanan izolatlar GenoType MTBDR plus yöntemi ile dirençle ilişkili genlerdeki yaygın mutasyonlar tespit edildi.

Bulgular: Rifampin dirençli izolatların 19’unda (%57,6) rpoB geninin 531. kodonundaki TCG/TTG mutasyonu, izoniazid dirençli izolatların 14’ünde (%46,7) katG315 gen bölgesindeki AGC/ACC mutasyonu, 8’inde (%26,7) ise inhA gen bölgesinin -15 pozisyonunda C/T mutasyonları dirence yol açan yaygın mutasyonlardı.

Sonuç: Primer anti-tüberküloz ilaçlara dirençle ilgili mutasyonların belirlenmesinde kullanılan genotipik test(GenoType MTBDR plus) sonucunda, rifampisin direnci ile ilgili mutasyonların en çok rpoB geninin 531. kodonunda TCG/TTG mutasyonunun, izoniazid’e direncin ise katG geninin 315.Kodonunda AGC/ACC(Ser315Thr) mutasyonunun ve inhA gen bölgesinin -15 pozisyonundaki C/T mutasyonlarının dirence yol açan sık mutasyonlar olduğu saptanmış olup bu konuda daha önce yapılan çalışmalarla uyumlu bulunmuştur.

Anahtar kelimeler: Mycobacterium tuberculosis kompleks, GenoType MTBDR plus, ilaç direnci, rpoB, KatG                     

Investigation of Resistance-Related Common Mutations in Mycobacterium Tuberculosis Complex Isolates Resistant to First-Line Anti-Tuberculosis Drugs

Abstract

Objective: Rapid identifying and assessing the resistance patterns of multidrug-resistant tuberculosis (MDR-TB) agents, which has become a significant global public health issue, is critical for establishing and controlling the correct treatment protocols for TB. This study aims to assess the phenotypic resistance profiles of Mycobacterium tuberculosis complex (MTBC) strains isolated from clinical materials of patients with a preliminary diagnosis of tuberculosis to primary anti-tuberculosis drugs by the automated MGIT 960 SIRE system (BD Phoenix, USA) and to detect prevalent mutations in genes like rpoB, KatG, rrs, InhA, and embB linked to the development of this resistance, using the GenoType MTBDR plus test.

Methods: MTBC isolates obtained from clinical samples at the mycobacteriology laboratory of Dicle University Hospital from January 2014 to August 2019 were included. The isolates were identified as MTBC isolates by an immunochromatographic antigen (Ag) test-MPT64 (BD, Poland) and found to be resistant to primary anti-tuberculosis drugs by the automated BACTEC MGIT 960 system. Among 69 isolates, 32 (46.4%) were multidrug resistant (MDR), 34 (49.3%) were resistant to isoniazid (INH) and one or more of the primary anti-tuberculosis drugs, and three (4.3%) were resistant to rifampin (RIF).

Results: TCG/TTG mutation at codon 531 of rpoB gene was the common mutation responsible for resistance in 19 (57.6%) RIF resistant isolates, AGC/ACC mutation in katG315 gene region in 14 (46.7%) INH resistant isolates and C/T mutations at position -15 of inhA gene region in 8 (26.7%) INH resistant isolates.

Conclusion: The genotypic test (GenoType MTBDR plus) used to identify mutations associated with resistance to primary anti-tuberculosis drugs revealed that the most common mutations linked to rifampicin resistance were the TCG/TTG mutation located at codon 531 of the rpoB gene, the AGC/ACC (Ser315Thr) mutation located at codon 315 of the katG gene, and C/T mutations at position -15 in the inhA gene region. The AGC/ACC (Ser315Thr) mutation at codon 315 of the katG gene and C/T mutations at position -15 of the inhA gene region were identified as the most common contributors to resistance, aligning with results from earlier studies on the subject.

Keywords: Mycobacterium tuberculosis complex, GenoType MTBDR plus, drug resistance, rpoB, KatG.                 

Dicle Med J  2024; 51 (3): 461-469

Doi: 10.5798/dicletip.1552636