Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı AD, Mersin, Türkiye Email: gulyapici@yahoo.com.tr

ABSTRACT

Objectives: The aim of the study was to determine the attitude and behavior of drug usage of participants attend­ing to primary health care center.

Materials and methods: This descriptive study was per­formed among 300 people who admitted at three family health centers located in Mersin city center. Data were collected by using questionnaire. The questionnaire consisted of 30 questions about the demographic char­acteristics and the attitudes of the applicants’ drug use. Descriptive statistics were used for summarizing the data and the chi-square test was used to compare the categor­ical variables.

Results: The mean age of the participants was 36.19±13.27. Of the total participants, 56.3% were fe­male, 37.0% were high school graduated, 9.3% did not have any social insurance. Participants 26% stated that they use medicines without consulting medical doctors, 17.0% of them use medicines with the advice of fam­ily/friends/neighbors and 31.3% of them take the drugs without doctor’s prescription. The usage of drugs without consulting medical doctor was significantly higher among participants graduated of high school or university, stu­dents and unmarried person. The usage of drugs with ad­vice of family/friends/neighbors were significantly higher among participants under the age of 19, students and unmarried person. Totally, 37.0% of the participants had drugs at home without using. Analgesics were the most frequently drugs held at home.

Conclusion: Most participants of this study had the be­havior of irrational drug use. Health care workers, media and teachers had an important role to ensure the rational drug use of individuals in the community.

Key words: Rational use of medicines, primary health care center, over-the-counter medicines

Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları

ÖZET

Amaç: Bu çalışma, birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı ile ilgili tutum ve davranışları­nın belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu çalışma, Mersin merkezde bulunan üç Aile Sağlığı Merkezi’ne her­hangi bir nedenle başvuran 300 kişide yapılmıştır. Veriler anket formuyla toplanmıştır. Anket, başvuranların sosyo­demografik özellikleri ve ilaç kullanımına ait tutumlarını içeren 30 sorudan oluşmuştur. Verilerin özetlenmesinde tanımlayıcı istatistikler, grup karşılaştırmalarında ki kare analizi kullanılmıştır.

Bulgular: Katılımcıların yaş ortalamaları 36.19±13.27, %56.3’ü kadın, %37.0’ı lise mezunu, %9.3’ünün herhangi bir sosyal güvencesi yoktu. Katılımcıların %26’sı doktor tavsiyesi olmadan, %17.0’ı çevre (aile/arkadaş/komşu) tavsiyesi ile ilaç kullanıyor, %31.3’ü eczaneden reçetesiz ilaç alıyordu. Doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanımı lise ve üstü eğitim düzeyindekilerde, öğrenci ve bekarlarda daha fazlaydı. En fazla çevre tavsiyesi ile ilaç kullananlar; 19 yaş altındakiler, öğrenciler ve bekarlardı. Katılımcıla­rın %37.0’ı kullanmadıkları ilaçları evde bulunduruyordu. Evde en sık bulundurulan ilaç ağrı kesicilerdi.

Sonuç: Çalışmamızda, katılımcıların önemli bir bölümü akılcı olmayan ilaç kullanımı davranışında bulunuyorlardı. Toplumda bireylerin ilaç kullanımı konusunda bilinçlendi­rilmeleri için sağlık çalışanlarına, medyaya ve eğitimcilere önemli görevler düşmektedir.

Anahtar kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı, birinci basamak sağlık kuruluşu, reçetesiz ilaç

Dicle Med J  2011;38 (4):458-468

doi: 10.5798/diclemedj.0921.2011.04.0066