Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Erzurum, Türkiye, Eposta: hamitacemoglu@yahoo.com

ABSTRACT

Scientists commonly refer to study instruments during medical research. In fact, the reliability and validity issues go beyond psychometric studies and can be linked with any kind measurements. In this study we aimed to explain the reliability and validity concepts by giving examples. It is possible to evaluate the reliability and validity of an instrument by scientific methods. If we speak of reliability, we have to mention stability (having the same results in repeated measurements from the same sample), equivalence, and homogeneity. Homogeneity is related with internal consistency; it measures how close results are obtained from items intending to measure the same structure. In other words, how consistent are the different items in measuring the same feature? Accordingly, the following types of reliability can be measured: parallel forms, test/retest, inter-observer reliability, split half, and Cronbach alfa. From the point of validity, we will discuss content validity, predictive validity, construct validity, concurrent validity, and face validity. Science means measurement. Wrong measurements will make our evidence and thus the treatments unreliable. Therefore, medical researchers have to give utmost importance in receiving valid and reliable results from the instruments they use.

Key words: measurement, validity, reliability

ÖZET

Tıbbi araştırmalarda sıklıkla araştırma ölçeklerine başvururuz. Sadece psikometrik ölçümler için değil, her çeşit ölçümde güvenilirlik ve geçerlilik kavramlarını gündeme getirebiliriz. Bu yazıda güvenilirlik ve geçerlilik kavramlarının örneklendirilerek açıklanması amaçlanmıştır. Bir ölçeğin/ölçümün güvenilirliğini ve geçerliliğini bilimsel yöntemlerle değerlendirmek mümkündür. Bir ölçeğin güvenilirliğinden bahsedince akla stabilliği (aynı örneklemde yapılan tekrarlayan ölçümlerden aynı sonucun alınması ), eşdeğerliliği ve homojenliği gelir. Homojenlik açısından güvenilirlik ölçeğin iç özelliğiyle (iç tutarlılık “internal consistency”) ilgilidir; aynı yapıyı ölçen maddelerin ne kadar benzer sonuçlar verdiğinin ölçülmesidir. Yani aynı özelliği ölçmede farklı maddelerin ne kadar tutarlı olduğunun incelenmesidir. Bu kavramlara göre aşağıdaki güvenilirlik çeşitleri ile ölçebiliriz: paralel formlar, test/tekrar test (test/retest), gözlemciler arası güvenilirlik, yarıya bölme (split half) ve Cronbach alfa. Geçerlilik açısından içerik geçerliliği (Content validity), tahmin ettirici geçerlilik (Predictive validity), yapı geçerliliği (Construct validity), eş zamanlı geçerlilik (Concurrent validity) ve Görünüm geçerliliğinden (Face validity) bahsedilebilir. Bilim ölçüm demektir. Yanlış ölçümler yapmak kanıtlarımızın ve tedavilerimizin güvenilmez olmasına yol açar. Bu nedenle ölçüm araçlarımızın geçerli ve güvenilir sonuçlar vermesine azami önem göstermeliyiz.

Anahtar kelimeler: ölçme, geçerlilik, güvenilirlik