Zeynep Selcan Şanlı, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Adana Tıp Fakültesi,Adana Şehir eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Adana, Türkiye e-mail: zeynepsanlimd@gmail.com                    

Evaluation of Insomnia Risk Factors Observed in Alzheimer Patients

Abstract

Objective: The elderly patient population is increasing rapidly worldwide and in our country. Almost half of the elderly over the age of 65 living at home suffer from sleep disorders. Sleep disturbances are common in dementia, with problems falling asleep or staying asleep, sleep fragmentation, wandering, and excessive daytime sleepiness. Untreated sleep disorders can exacerbate cognitive and behavioral symptoms in patients with dementia and are a major source of stress for bed partners and family members. Left untreated, sleep disorders can also increase the risk of injury at night, impair quality of life, and accelerate social and economic burdens for caregivers. In this study, it was aimed to determine which factors are related to insomnia in patients with Alzheimer's disease.

Methods: 170 patients with Alzheimer disease followed in the dementia outpatient clinic of Çukurova University Faculty of Medicine were included in the study. Demographic data, comorbidities and laboratory findings of the cases were documented. In addition, the Minimental State Test (MMSE) was applied to all cases. The diagnosis of insomnia was made according to the diagnostic criteria of the International Classification of Sleep Disorders-Third Edition (ICSD-3). All results were compared between groups. SPSS program version 20.0 was used for statistical analysis of the data, and p<0.05 was considered statistically significant.

Results: When the groups were compared in terms of demographic data, no significant difference was observed between age, gender and MMSE levels. However, it was observed that the education levels of the subjects with insomnia were lower (p=0.003). When comorbidities were evaluated, no significant difference was observed between the groups in terms of hypertension, diabetes mellitus (DM), coronary artery disease and thyroid disease. A history of cerebrovascular disease (CVD) (p=0.023), hyperlipidemia (0.001) and polypharmacy (<0.001) were observed more frequently in patients with insomnia. When the laboratory findings were compared, no significant difference was observed between the two groups.

Conclusion: In this study, it was determined that low education level, history of CVD and polypharmacy triggered insomnia in dementia patients, and that insomnia could also cause hyperlipidemia and cause recurrent CVD. Contrary to the literature, it has been shown that insomnia is not associated with serum vitamin levels in dementia patients.

Keywords: Sleep disorder, Dementia, İnsomnia.

Alzheimer Hastalarında Gözlenenİnsomnia Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi

Öz

 Giriş: Yaşlı hasta popülasyonu dünya çapında ve ülkemizde hızla artmaktadır. Evde yaşayan 65 yaş üstü yaşlıların neredeyse yarısı uyku bozukluğu çekmektedir. Demansta uyku bozuklukları, uykuya dalmakta veya uykuyu sürdürmekte zorluk, uyku bölünmesi, gezinme ve aşırı gündüz uykululuk gibi sorunlarla birlikte yaygındır. Tedavi edilmeyen uyku bozuklukları, demanslı hastalarda bilişsel ve davranışsal semptomları şiddetlendirebilir ve yatak partnerleri ile aile üyeleri için önemli bir stres kaynağıdır. Ayrıca; uyku bozuklukları tedavi edilmediğinde geceleri yaralanma riskini artırabilir, yaşam kalitesini bozabilir ve bakıcılar için sosyal ve ekonomik yükleri hızlandırabilir. Bu çalışmada Alzheimer hastalığı (AD) tanılı olgularda insomnianın hangi etkenlere bağlı olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır.

Yöntemler: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi(ÇÜTF) Anabilim dalı demans polikliniğinde takipli Alzheimer hastalığı tanılı 170 hasta çalışmaya dahil edildi. Olguların demografik verileri, komorbiditeleri, laboratuar bulguları dökümante edildi. Ayrıca tüm olgulara Minimental durum testi (MMSE) uygulandı. İnsomnia tanısı InternationalClassificationof SleepDisorders-ThirdEdition(ICSD-3) tanı kriterlerine göre konuldu. Tüm sonuçlar gruplar arasında karşılaştırıldı. Verilerin istatistiksel analizi için SPSS programı 20.0 sürümü kullanıldı, p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Gruplar demografik veriler açısından karşılaştırıldığında yaş, cinsiyet ve MMSE düzeyleri arasında anlamlı farklılık gözlenmedi. Ancak insomniak olguların eğitim düzeylerinin daha düşük olduğu gözlendi(p=0,003). Komorbiditeler değerlendirildiğinde hipertansiyon (HT), diyabetesmellitus (DM),koroner arter hastalığı (KAH), guatr öyküsü açısından gruplar arasında anlamlı farklılık gözlenmedi. Serebrovasküler olay (SVO) öyküsü (p=0,023), hiperlipidemi (HL) (p=0,001), polifarmasi (p<0,001) insomniak olgularda daha sık gözlendi. Laboratuar bulguları karşılaştırıldığında ise her iki grup arasında anlamlı farklılık gözlenmedi.

Sonuç: Bu çalışmada demans hastalarında eğitim düzeyi düşüklüğü, SVO öyküsü ve polifarmasinininsomniayı tetiklediği, ayrıca insomnianın da hiperlipidemiye neden olarak tekrarlayan SVO’lara neden olabildiği saptandı. Literatürün aksine demans hastalarında insomnianın serum vitamin düzeyleri ile ilişkisi olmadığı gösterildi.

Anahtar kelimeler: Uyku bozuklukları, demans, insomnia

Dicle Med J  2022; 49 (4): 683-691

Doi: 10.5798/dicletip.1220943