Mete Özdikici, Sultan 2. Abdulhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye e-mail: meteozdikici@hotmail.com

Measurement of the Intracranial Cerebrospinal Fluid Spaces in Adults with Magnetic Resonance Imaging

Abstract

Objective: The intracranial cerebrospinal fluid spaces (CFS), also known as the “extra-axial spaces”, consist of superficial cerebral sulci, Sylvian fissures, basal cisterns, third, fourth, and both lateral ventricles.

Our study aimed to determine the mean values of CFS measurement in healthy adults.

Methods: Three hundred cases (150 males and 150 females) aged between 20 and 50 years were included in this study. Ten parameters were used by magnetic resonance imaging (MRI) scans: The maximum width of the right frontal subarachnoid space, the maximum width of the left frontal subarachnoid space, the maximum width of the right Sylvian fissure, the maximum width of the left Sylvian fissure, the maximum width of the anterior interhemispheric fissure, fourth ventricle width, fourth ventricle index, bifrontal index, bicaudate index, and Evan’s index.

The usual limits of linear measurements and linear index measurements of CFS were determined. From these measurements, means and standard deviations (SD) were calculated. Estimations were expressed as millimeters. The findings were compared with the literature.

Results: There was no statistically significant difference between men and women in other parameters except for the bicaudate index, the maximum width of the right frontal subarachnoid space, and the maximum width of the left Sylvian fissure (p>0.05). There was a statistically significant difference between men and women for the bicaudate index (p<0.001), the maximum width of the right frontal subarachnoid space (p=0.011), and the maximum width of the left Sylvian fissure (p=0.029). While there was no significant difference between the frontal subarachnoid spaces of both cerebral hemispheres, a statistically significant difference was found between the Sylvian fissures in favour of the left side (p=0.265; p<0.001; respectively).

Conclusion: The usual limits of linear measurements and linear ventricular indices of CFS we present in 20-50 years old adults can be used as a reference for the detection of pathological changes.

Key words: Intracranial cerebrospinal fluid spaces, linear measurements, linear ventricular indices, adults, magnetic resonance imaging.

Manyetik Rezonans Görüntüleme ile Yetişkinlerde İntrakranial Beyin-Omurilik Sıvısı Aralıklarının Ölçümü

Öz

Amaç: Ekstraaksiyel boşluklar olarak da bilinen intrakranial beyin-omurilik sıvısı (BOS) aralıkları süperfisyal serebral sulkus, Sylvian fissürler, bazal sisternalar; üçüncü, dördüncü ve her iki lateral ventrikülden oluşur.

Çalışmamız, sağlıklı yetişkinlerde BOS aralıklarının lineer indekslerinin ölçülerek ortalama değerlerini belirlemeyi amaçlamaktadır.

Yöntemler: Çalışmaya 20-50 yaş arası 300 olgu (150 erkek ve 150 kadın) dahil edildi. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) taramaları için 10 parametre kullanıldı: Sağ frontal subaraknoid aralığın maksimum genişliği, sol frontal subaraknoid aralığın maksimum genişliği, sağ Sylvian fissürün maksimum genişliği, sol Sylvian fissürün maksimum genişliği, ön interhemisferik fissürün maksimum genişliği, dördüncü ventrikül genişliği, dördüncü ventrikül indeksi, bifrontal indeks, bikaudat indeks ve Evans indeksi.

BOS aralıklarının lineer ölçümleri ve lineer indeks ölçümlerinin olağan sınırları belirlendi. Bu ölçümlerden ortalamalar ve standart sapmalar (SS) hesaplandı. Tahminler milimetre olarak ifade edildi. Bulgular literatür ile karşılaştırıldı.

Bulgular: Bikaudat indeks, sağ frontal subaraknoid aralığın maksimum genişliği ve sol Sylvian fissürün maksimum genişliği dışında, diğer parametrelerde erkekler ve kadınlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p>0.05). Erkekler ve kadınlar arasında, bikaudat indeks (p<0.001), sağ frontal subaraknoid mesafenin maksimum genişliği (p=0.011) ve sol Sylvian fissürün maksimum genişliği (p=0.029) arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar saptandı. Her iki serebral hemisferin frontal subaraknoid aralık mesafeleri arasında anlamlı bir fark olmamakla birlikte, Sylvian fissürlerin karşılaştırılmasında sol taraf lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu (sırasıyla p=0.265; p<0.001).

Sonuç: 20-50 yaş arası yetişkinlerde sunduğumuz lineer ölçümlerin ve BOS aralıklarının lineer ventriküler indekslerinin olağan sınırları patolojik değişikliklerin saptanması için referans olarak kullanılabilir.

Anahtar kelimeler: İntrakranial beyin omurilik sıvısı, lineer ölçümler, lineer ventriküler indeksler, yetişkin kişiler, manyetik rezonans görüntüleme

Dicle Med J  2022; 49 (2): 315-323

Doi: 10.5798/dicletip.1128922