Mehmet Emin Demirkol, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sarıçam, Adana, Türkiye 01160 e-mail: emindemirkol@gmail.com

Abstract

Objective: Attention-Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)is a neurodevelopmental disorder that begins in childhood and continues in adolescence and adulthood. People have different chronotypes in the form of morningness and eveningness from a biological and behavioral point of view. Psychiatric disorders are associated with chronotype differences. In this study, chronotype and clinical features of ADHD were investigated.

Method: This cross-sectional study was conducted at Çukurova University School of Medicine. One hundred eighty patients admitted to our outpatient clinic for the first time, and 33 healthy volunteers with no psychiatric history were included in the study. Adult ADHD Self-Report Scale and Adult ADHD Diagnosis and Evaluation Inventory were used to screen for the symptoms of ADHD and to determine the cases to be taken for clinical interview. Diagnostic Interview for ADHD in Adults, Morningness-Eveningness Scale, and Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Disorders (SCID-I) were applied to the patients who underwent clinical interview. The participants were assessed according to DSM-5 diagnostic criteria.

Results: The incidence of ADHD was 18.3% in patients admitted to psychiatric outpatient clinics for the first time. The incidence of eveningness was significantly higher in patients with ADHD compared to the clinical population and control group. Besides, male sex and substance use rates were significantly higher in patients diagnosed with ADHD compared to the clinical population.

Conclusion: ADHD is more common in adult psychiatric outpatient clinics than in the general population. Individuals with this disorder also need to be questioned in terms of differences in biological and behavioral rhythms and accompanying comorbid psychiatric diagnoses. More studies are needed on the chronobiological aspect of ADHD.

Keywords: Adult, attention deficit, hyperactivity, chronotype

Erişkin Tip Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nda Kronotip ve Klinik Özellikler

Öz

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocukluk yıllarında başlayıp, ergenlik ve yetişkinlik döneminde de devam eden bir nörogelişimsel bozukluktur. Biyolojik ve davranışsal yönden bireyler sabahçılık ve akşamcılık şeklinde farklı kronotiplere sahiptirler. Psikiyatrik bozuklukların kronotip farklılıklarıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada DEHB’de kronotip ve klinik özelliklerin araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntemler: Bu çalışma Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yürütmüş ve kesitsel desene sahiptir. Polikliniğe ilk kez başvuran 180 olgu ve psikiyatrik öyküsü olmayan 33 sağlıklı gönüllü çalışmaya dahil edilmiştir. DEHB belirtilerini taramak ve klinik görüşmeye alınacak olguları belirlemek amacıyla Erişkin DEHB Kendi Bildirim Ölçeği ve Erişkin DEHB Tanı ve Değerlendirme Envanteri kullanılmıştır. Klinik görüşmeye alınan olgulara Erişkinlerde DEHB için Tanısal Görüşme, Sabahçılık Akşamcılık Anketi, DSM-IV Eksen I Bozuklukları İçin Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-I) uygulanmıştır. Bütün olgularda DSM-5 ölçütleri baz alınarak değerlendirme yapılmıştır.

Bulgular: DEHB’nin psikiyatri polikliniğine ilk kez başvuran olgularda görülme sıklığı %18.3 bulunmuştur. DEHB tanılı olgularda akşamcılık görülme oranı klinik popülasyona ve kontrol grubuna göre anlamlı oranda yüksek bulunmuştur. Ayrıca DEHB tanılı olgularda erkek cinsiyet ve madde kullanım oranı klinik popülasyona göre anlamlı oranda yüksek bulunmuştur.

Sonuç: DEHB, erişkin psikiyatri polikliniklerinde genel popülasyona göre daha sık görülmektedir. Bu bozukluğa sahip bireylerin biyolojik ve davranışsal ritimlerdeki farklılıklar ve eşlik eden komorbid psikiyatrik tanılar açısından da sorgulanması gerekmektedir. DEHB’nin kronobiyolojik yönü ile ilgili daha fazla sayıda çalışma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar kelimeler: erişkin, dikkat eksikliği, hiperaktivite, kronotip

Dicle Med J  2020;47 (2): 312-323

Doi: 10.5798/dicletip.755717